دوشنبه ۱۸ تير ۱۴۰۳ - 
روان‌شناسان به جنگ بی‌حوصلگی می‌روند:
زندگی ملالت‌بار است. روزها و شب‌های تکراری ما را در چنگال خودشان می‌فشارند و سیاهی فضای ذهنمان را پر می‌کند. انسان‌ها از ملال متنفرند، حتی حاضرند درد بکشند، به‌شرط اینکه از ملال نجات پیدا کنند. اگر به نقطه‌ای رسیدیم که به نظرمان هر روز، مثل روزهای قبلش است و کارها و تفریحات و رابطه‌هایمان دیگر لذتی برایمان ندارد، چه‌کار می‌توانیم بکنیم؟ فرهنگ امروز، جواب ساده‌ای دارد: فرار کن. اما برخلاف تصویر رایجی که می‌گوید برای بیرون آمدن از ملالت باید «چیزهای تازه» به زندگی‌مان بیاوریم، فرار کردن به سمت کار یا رابطه‌های جدید هم می‌تواند خیلی زود دوباره ملالت‌بار شود.کی‌یرکگور، فیلسوف دانمارکی، می‌گوید: ملال را نمی‌توان با یافتن زندگی‌ای تازه درمان کرد، برعکس، ملال فقط با عمیق‌تر شدن در زندگی‌ای که همین الان داریم تسلی می‌یابد.، اولین‌بار که زندگی را ملالت‌بار می‌یابیم، نشانۀ این است که دنبال شادی‌‌های جدید می‌گردیم. او نام این دوره را «مرحلۀ زیبایی‌شناختی زندگی» می‌گذاشت و آن را مخصوص دورۀ نوجوانی می‌دانست.اما برای اکثر انسان‌ها، این دورۀ تجربه و مصرف، گذراست و بعد از مدتی خودش ملال‌آفرین می‌شود. طوری که از خودمان می‌پرسیم: «همه‌اش همین بود؟» اینجاست که وارد «مرحلۀ اخلاقی» زندگی می‌شویم. در این مرحله، تعهدات بلند‌مدت و رابطه‌های عمیق و پایدار را می‌پسندید و ارزش چیزهای جدید در چشمتان کم می‌شود. این مرحله عمیق‌تر و بهتر است، اما باز هم عده‌ای را خسته و ملول می‌کند. آن‌ها با وجود اینکه پیوندهایی عمیق و معنادار دارند، دنبال چیزی باز هم عمیق‌تر هستند. کی‌یرکگور می‌گوید این مرحله، مرحلۀ دینی زندگی انسان است که در آن به جست‌و‌جوی هدف یا غایتی متعال هستیم.
کد خبر: ۳۹۳۵۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۵
قدرت در شادمانی است؛
رالف والدو امرسون نوشته است «قدرت در شادمانی است». ما معمولاً شادمانی را نقطۀ مقابل قدرت و تلاشی غیرواقعی برای نشاط‌بخشیدن به اوضاع می‌دانیم. ولی امرسون می‌دانست شادمانی ذخیره‌ای برای خویشتن ماست، ابزاری برای شکل‌دادن به زندگی که می‌تواند جایگاه ما را در دنیای اجتماعی تغییر دهد و ما را به اجتماع وصل کند. در این روزها که موجی از اخبار بد جهان را احاطه کرده است، شادمانی شایستۀ توجه است.شادمانی که جایگاهش را از دست داده و نادیده گرفته می‌شود می‌تواند لحظه‌ای آرامش و حمایت را به همراه بیاورد. فایدۀ اصلی‌اش در زمان بحران پدیدار می‌شود. صرف‌نظر از تجاری‌شدن فرهنگ شاد و سرخوشیِ کاذب سیاستمان، شادمانی ابزاری است که معمولاً هنگام فراموشی، با ایجاد آزادی عاطفی، ما را از بندهایمان رها می‌کند. شادمانی، حتی با برداشت امروزی از آن، نوعی قدرت هیجانی است که نباید نادیده گرفته شود. شادمانی «امید» منجی‌گرایانه یا «خوش‌بینی» سیاست‌مدارانِ سطح پایین نیست. شادمانی نوید‌های ساده‌تری می‌دهد.
کد خبر: ۳۹۰۴۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۴
میزگرد دین و وقایع ۱۴۰۱:
محمدحسین نظری، خبرنگار:یکی از جنبه‌هایی که در ماه‌های گذشته درباره حوادث ۱۴۰۱ در گفتگو‌ها کمتر به آن پرداخته شده، سویه‌های دینی این حوادث بوده است. سوال این است که آیا پایگاه‌های دینی و دین به‌مثابه مرجع بیرونی نسبتی با این حوادث داشت و آیا از رفتارها، شعار‌ها و مواضع لیدر‌ها و کنشگران این حوادث می‌توان نکته‌ای در این باره استنتاج کرد؟ آیا حوادث اخیر به معنی گرایش عموم جامعه ایران به بی‌دینی است؟ برای پاسخ به این سوالات سراغ محسن صبوریان، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران و جبار رحمانی عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم. مشروح این نشست را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
کد خبر: ۳۸۷۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
اثر سوزی دیوانگان هنر؛
در طول تاریخ هنرمندانی را می‌توان سراغ داشت که به عمد و بنا به دلایل شخصی و حتی اجتماعی آثار خود را سوزانده یا از بین برده اند. «دیوانگی» در هنر هیچ مرز و چهارچوبی نمی‌شناسد و اگر به تاریخ و گذشته‌های بسیار دور بنگریم با هنرمندانی مواجه خواهیم شد که بر اساس رفتار‌های هنجارشکنانه شاهکار‌های بی‌تکراری را خلق کرده‌اند که حتی تا به امروزحرف‌های بسیار برای گفتن دارند. دیوانگی هنرمندان به اتفاق حاشیه‌ای و روزمره و معمول محدود نمی‌شود و اوج آن سوزاندن و از بین بردن آثار توسط خالقان آثار است. این حرکت هنجارشکنانه محدود به هنر نیست و در ادبیات هم مرسوم است. اگر به گذشته و دوران معاصر بنگریم، درخواهیم یافت که نویسندگان ایرانی و خارجی هم در از بین بردن آثارشان ید طولایی داشته‌اند. مطلب پیش‌رو ترجمه گزارشی است که به ۹ هنرمند می‌پردازد که آثارشان را سوزانده‌اند.
کد خبر: ۳۸۴۲۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۲
ناصر فکوهی؛
دنیا در نوعی گرایش فراگیر به سمت علوم فنی و فناوری رفته و دولت‌ها هم تمایل کمتری جهت سرمایه گذاری روی علوم انسانی و اجتماعی پیدا کرده اند. از طرف دیگر، در کشور‌های در حال توسعه به دلیل عدم رشد دموکراسی و ضعف آن، به همان میزان شاهد محدودیت ظرفیت دموکراتیک برای نقد اجتماعی و لذا دانش اجتماعی و انسانی می‌باشیم. تا جایی که بعضا برخی از دولت‌ها بدلیل آنکه علوم اجتماعی و انسانی باعث شکستن مربع شوم فردی (عصبانیت و ترس، هیجانات، لجبازی، ناامیدی) در سطح فرد شده، در سطح سازمان و نهاد باعث شکل گیری فرهنگ سازمانی می‌شود و در سطح کلان، باعث کنار نهادنقالب زندگی عرفی شده می‌گردد، از آن اجتناب دارند.
کد خبر: ۳۸۱۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۴
بیژن میرباقری:
بی تردید نمایش جایگاه زن در ادبیات نمایشی و نوع نمایش و‌پرداخت در انواع مدیا از تئاتر و سینما گرفته تا آثار نمایشی و غیر نمایشی تولیدی در رسانه‌ی ملی، تاثیر بسزایی در معرفی زوایای مختلف زن ایرانی و ماموریت‌های مختلف و موثرش در خانواده و در جامعه ایی دارد که امروزه به جرات می‌توان گفت نقش زن و مرد در آن به مساوات توزیع شده است که اگر این اتفاق به درستی نمایش داده نشود بی مهری تمام عیار برای زنی است که چه در مقام مادر و چه در مقام زن و حتی در غالب دختران گاهی کاتالیزور‌های موثر در شکل گیری هر رخداد اجتماعی و حتی سیاسی و اقتصادی هستند اگر نگوییم در نمونه‌هایی هم بر راس هرم اتفاقات مهم حضوری پر رنگ و به جا دارند.
کد خبر: ۳۷۰۸۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۱
کووید ۱۹ و آینده غرب؛
اوایل سال ۲۰۲۰ پس از آنکه ویروس کرونا سر و کله‌اش از چین پیدا شد و به‌سرعت جهان رادرنوردید، سال جدید که آرام شروع شده بود به‌یک‌باره پرهیاهو شد. مثل این بود که جهان دوباره با مرگ سیاه روبه‌رو شده باشد و نظریات قدیمی دربارۀ نقش بیماری‌ها در فروپاشی امپراتوری‌ها، دوباره احیاشد. جان راپلی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی در دانشگاه کمبریج، در این نوشتار از این می‌پرسد که زوال امپراتوری روم و پایان عصر فئودالیسم اروپایی دربارۀ کووید۱۹و آیندۀ غرب چه می‌تواند به ما بگوید؟
کد خبر: ۳۷۰۸۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۱
ناصر فکوهی؛
برخی از جوامع، در برخی از دوره‌های تاریخی خود با تجربۀ مرگ به‌صورت فشرده‌ای روبرو می‌شوند و این تجربه که شکلی کاملاً نابرابر در زمان و مکان، در گروه‌های اجتماعی و در فرایند‌ها و سازوکار‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دارد، می‌تواند برای آن‌ها به‌صورت یک «ضربه» (تروما) عمل کند که تا مدت‌های طولانی، بخشی یا کل آن جامعه را شرطی کرده و آثار خود را در بدن افراد و کالبد‌های اجتماعی آن جامعه درونی نماید. در طول صد سال گذشته، ایران یکی از چنین جوامعی بوده است که صدمات شدیدی ازجمله در بیماری‌های اپیدمیک، خشکسالی، مصیبت‌های گستردۀ طبیعی به‌ویژه زلزله، جنگ جهانی اول و دوم، ناآرامی‌های همراه با انقلاب اسلامی، جنگ ایران و عراق، ناآرامی‌های داخلی سال‌های اخیر و سرانجام کرونا ویروس را تجربه کرده است.
کد خبر: ۳۴۹۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۷
سینماگران بررسی می‌کنند:
خشونت علیه زنان امروز مسئله‌ای مهم در جامعه است و بخش اعظمی از این مشکل را به ساختار فرهنگی معیوب و بخشی دیگر را به ضعف‌های قانونی می‌توان مربوط دانست. سینما و دیگر هنر‌ها می‌توانند در امر مهم فرهنگ‌سازی قطعاً تأثیرگذار باشند. به همین دلیل انتظار می‌رود در آثار سینمایی‌مان بیشتر به چنین موضوعی پرداخته شود تا حداقل گفت‌وگویی درباره این معضل، ریشه‌های آن و راه‌های برطرف کردنش در جامعه شکل بگیرد.
کد خبر: ۳۴۴۴۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۶
یک نویسنده و موسیقی پژوه:
پورمندان نویسنده، پژوهشگر و مستند ساز می‌گوید: به نظرم مقوله پژوهش در ایران بسیار نحیف و نوپا و جوان است. البته منظورم از نوپا بودن مثلا چند سال و یکی، دو دهه نیست، زیرا از عمر آن در ایران حدود صد سال می‌گذرد. فعالیت‌های پژوهشی طی صدسال اخیر مستمر نبوده‌اند. در این مدت همواره افرادی به فعالیت پرداخته‌اند و کمی بعد دست از کار کشیده یا کنار گذاشته شده‌اند.
کد خبر: ۳۴۲۸۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۷
سرمایه و پیشرفت‌اجتماعی؛
وضعیت یک جامعه را با چه معیار‌هایی می‌توان سنجید؟ تا پیش از نیمۀ قرن نوزدهم، کمتر کسی گمان می‌کرد که بشود با جمع و تفریق سود و هزینه به چنین ارزیابی‌هایی رسید. پژوهش‌های آماری در آن دوره عمدتاً مسائلی انسانی را می‌سنجدیدند: تن‌فروشی، اعتیاد به الکل، بیماری، تکدیگری و...، اما بعد‌ها همه‌چیز تبدیل شد به آمار‌های پولی مثل نرخ تولید. چطور این اتفاق افتاد؟ و پیامدهای آن چه بود؟
کد خبر: ۳۳۷۱۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۲
لاهوری معتقد است:
اقبال لاهوری بر این باور است که اسلام بر فردیت و یگانه بودن انسان تأکید فراوان دارد و حتی فراتر از این او را در آزادی “من نهایی” سهیم کرده است. اسلام آزادی عمل انسان را به رسمیت شناخته تا آنجا که آزادی را شرط نیکی و خوبی می‌داند.
کد خبر: ۳۳۶۶۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۸
ادراک ما از زمانِ پیش رویمان؛
به بزرگترین خبر‌هایی که در طول عمرتان شنیده‌اید فکر کنید. به حس و حالی که در آن اولین لحظه به شما دست داد. ناگهان انگار بمبی عظیم در کنارتان منفجر شده است. گیج و منگ به گذشته و آینده فکر می‌کنید. به برنامه‌ها و آرزوهایتان، به خانواده و کشورتان. دیگر هیچ‌چیز مثل قبل نخواهد بود. گویی جهان جدیدی جلوی چشمتان ظاهر شده است که آن را نمی‌شناسید. خبر اطلاعاتی دربارۀ لحظۀ حال به ما می‌دهد، اما نیرویش بسیار فراتر از این است.
کد خبر: ۳۳۵۹۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۵
مرگ مولف
نویسندگان ادبی، در ذهن عامۀ افراد، حکیمانی‌اند که دیگران از فهم آثارشان درمی‌مانند و دست تقدیر چنین حکم کرده که آن‌ها ماتم‌زده در اوج غربت و گمنامی بمیرند یا دست به خودکشی بزنند. هر کسی هم خارج از این قاعده باشد، اصولاً محکوم است به زردنویسی و عضویت در فرقۀ سلبریتی‌ها. اما زندگی نویسندگانِ فرهیخته نشان می‌دهد، گرچه آن‌ها شبانه‌روز با شهرتشان کلنجار می‌روند، نهایتاً اکثرشان از مقبولیت نزد تودۀ مردم بدشان نمی‌آید. آیا شهرت آن‌ها قلم ادبی‌شان را بی‌اعتبار می‌کند؟
کد خبر: ۳۳۲۷۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۳
پاسخ یک دین‌پژوه؛
دین پژوه و مدیر گروه دین انجمن انسان‌شناسی ایران در پاسخ به وضعیت رشد جامعه‌شناسی تشیع، به تاریخچه‌ای از شکل‌گیری جامعه‌شناسی دین و نقش متفکران مختلف در آن اشاره کرد و گفت جامعه‌شناسی تشیع نیازمند یک الگوی تئوریک است.
کد خبر: ۳۲۵۳۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۲
مترجم آثار ویلیام جیمز:
مترجم اثر تنوع تجربه دینی معتقد است که ویلیام جیمز به دنبال احیای حال خوب به وسیله بازیابی تجربه‌های دینی بود و در عین حال نسبت به این موضوع نیز، رویکردی پراگماتیستی داشت.
کد خبر: ۳۲۰۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۶
کریم خان‌محمدی پاسخ می‌دهد
مسئله‌کتاب «قرآن و عقلانیت ارتباطی» نوشته کریم خان محمدی این است که از نگاه قرآن کریم عقلانیت به چه معنی است.
کد خبر: ۳۱۸۹۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۵
حجت الاسلام خسروپناه:
عضو هیات امنای دفتر تبلیغات اسلامی گفت: شرط توحیدمحور شدن علوم انسانی این است که مبتنی بر کلام باشد.
کد خبر: ۳۱۷۹۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۳۰
یداداشت ناصر فکوهی؛
متن زیر بخشی از یکی از زیباترین گفتگو‌های میشل دو سرتو در دهه ۱۹۷۰ است که در آن به موضوعی به ظاهر بسیار الهیاتی «فرشته‌شناسی» (Angelology) می‌پردازد.
کد خبر: ۳۱۴۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱
دکتر حمید سوری:
کسانی که در تصمیم‌گیر‌ی‌ها نقش داشته نیرو‌های متخصص پیشگیری نبودند؛ ممکن است آقا یا خانم متخصص عفونی به خوبی بتواند بیماری را درمان کند، اما این فرد تخصص ندارد تا در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها نقش داشته باشد. رویکرد‌های ما به سمت درمان محور بوده تا رویکرد پیشگیری از بیماری؛ به همین دلیل ما از نیرو‌های متخصصی که در حوزه پیشگیری در کشور داریم استفاده نکردیم.
کد خبر: ۳۰۵۰۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۰